از دل کارخانه تا خانه: همه چیز درباره دنیای شکلات
چرا شکلات این‌قدر محبوب است؟
اگر از هرکسی در هر نقطه‌ای از جهان بپرسید: «خوراکی مورد علاقه‌ات چیست؟» احتمال زیادی دارد که پاسخ او شکلات باشد. این ماده‌ی شیرین و خوشمزه توانسته در طول تاریخ، نه‌تنها جایگاه خودش را در سبد خوراکی خانواده‌ها پیدا کند، بلکه تبدیل به بخشی از فرهنگ و حتی اقتصاد جهانی شود.
شکلات چیزی فراتر از یک طعم شیرین است. بوی آن، بافت نرمش و حتی صدایی که هنگام شکستن یک شکلات تخته‌ای می‌شنویم، می‌تواند خاطراتی شیرین را زنده کند. بعضی‌ها شکلات را برای انرژی مصرف می‌کنند، بعضی‌ها برای آرامش، و خیلی‌ها هم برای جشن گرفتن لحظات خاص زندگی.
آیا تا به حال دقت کرده‌اید وقتی ناراحتید و یک تکه شکلات می‌خورید، حالتان کمی بهتر می‌شود؟ این همان جادوی شکلات است. تحقیقات علمی هم نشان داده‌اند که شکلات، به‌خصوص شکلات تلخ، می‌تواند سطح سروتونین و دوپامین مغز را افزایش دهد و به شما احساس شادی و آرامش هدیه کند.
سرگذشت شکلات؛ از مایاها تا امروز
شکلات تاریخچه‌ای پرماجرا دارد. اولین بار تمدن‌های باستانی مثل مایاها و آزتک‌ها در آمریکای مرکزی از دانه‌های کاکائو نوشیدنی‌ای تلخ درست می‌کردند. برای آن‌ها، کاکائو نه‌تنها یک خوراکی بلکه نوعی دارو و حتی واحد پول بود.
مایاها به نوشیدنی شکلات «xocolatl» می‌گفتند که معنای «آب تلخ» داشت. آن‌ها این نوشیدنی را در مراسم مذهبی، جشن‌ها و حتی قراردادهای تجاری سرو می‌کردند. برایشان کاکائو مقدس بود؛ هدیه‌ای از خدایان.
وقتی استعمارگران اسپانیایی به قاره آمریکا پا گذاشتند، با این نوشیدنی آشنا شدند. اما چون طعم آن برایشان بیش از حد تلخ بود، شکر به آن اضافه کردند. همین تغییر ساده، سرنوشت شکلات را برای همیشه عوض کرد. شکلات از یک نوشیدنی تلخ تشریفاتی به یک خوراکی شیرین و محبوب در اروپا تبدیل شد.
در قرون وسطی، شکلات کالایی لوکس بود که فقط در دربارها مصرف می‌شد. اما با انقلاب صنعتی و اختراع ماشین‌های مخصوص، تولید انبوه شکلات ممکن شد و همه‌ی مردم توانستند از این خوراکی لذیذ لذت ببرند.
فرآیند تولید شکلات؛ از دانه تا تابلت
تولید شکلات یک سفر طولانی و هیجان‌انگیز است. شاید برایتان عجیب باشد که دانه‌های تلخ و خشک کاکائو چگونه تبدیل به خوراکی‌ای می‌شوند که همه عاشقش هستند.
برداشت میوه‌های کاکائو
درخت کاکائو در مناطق استوایی رشد می‌کند. میوه‌های آن شبیه کدوهای کوچک زرد و نارنجی هستند. هر میوه حدود ۳۰ تا ۵۰ دانه کاکائو دارد.
تخمیر و خشک‌کردن
بعد از برداشت، دانه‌ها در برگ‌های موز یا جعبه‌های چوبی گذاشته می‌شوند تا چند روز تخمیر شوند. این مرحله بسیار مهم است؛ چون طعم اولیه شکلات همین‌جا شکل می‌گیرد.
خشک‌کردن در آفتاب
دانه‌ها روی زمین یا سینی‌های بزرگ پهن می‌شوند و چند روز زیر آفتاب می‌مانند.
برشته کردن (Roasting)
دانه‌های خشک‌شده در کارخانه‌ها برشته می‌شوند. درست مثل قهوه، این مرحله عطر و طعم شکلات را عمیق‌تر می‌کند.
آسیاب کردن و استخراج لیکور کاکائو
دانه‌های برشته‌شده خرد می‌شوند و خمیری غلیظ به نام «لیکور کاکائو» به دست می‌آید.
ترکیب با مواد دیگر
برای تهیه‌ی انواع شکلات، به این خمیر شکر، شیر خشک یا کره کاکائو اضافه می‌شود. مثلاً برای درست کردن شکلات تلخ، شکر کمی اضافه می‌کنند.
کنچینگ (Conching)
این مرحله شبیه ورز دادن خمیر است. شکلات ساعت‌ها هم زده می‌شود تا بافتی نرم، براق و یکدست پیدا کند.
قالب‌گیری و بسته‌بندی
در نهایت شکلات در قالب‌های مختلف ریخته می‌شود؛ از تابلت‌های بزرگ گرفته تا شکلات‌های کوچک پرشده.
انواع شکلات؛ برای هر سلیقه‌ای یک طعم
شکلات فقط یک نوع ندارد. اگر به فروشگاه‌ها سر بزنید، ده‌ها مدل شکلات با طعم‌ها و کاربردهای مختلف خواهید دید.
شکلات شیری
شیرین، نرم و پرطرفدار. این شکلات همان چیزی است که بیشتر بچه‌ها عاشقش هستند.
شکلات سفید
اگرچه خیلی‌ها نمی‌دانند، اما شکلات سفید اصلاً دانه‌ی کاکائو ندارد! ترکیب کره کاکائو، شکر و شیر خشک است.
شکلات تلخ
شکلات تلخ محبوب کسانی است که می‌خواهند طعم اصیل کاکائو را حس کنند. این نوع شکلات معمولاً ۷۰٪ یا بیشتر کاکائو دارد و به همین دلیل برای سلامتی هم مفیدتر است.
شکلات تخته‌ای
در آشپزی و شیرینی‌پزی، هیچ چیزی به اندازه‌ی یک شکلات تخته‌ای کاربرد ندارد. چه بخواهید کیک درست کنید، چه دسر یا حتی سس شکلاتی، شکلات تخته‌ای بهترین انتخاب است.
شکلات‌های مغزدار و پرشده
فندق، بادام، کارامل یا حتی میوه‌های خشک! این شکلات‌ها ترکیبی از بافت نرم و ترد هستند که هرکسی را وسوسه می‌کنند.
فواید و ارزش غذایی شکلات
بسیاری از مردم شکلات را تنها به‌عنوان یک خوراکی خوشمزه می‌شناسند، اما واقعیت این است که شکلات فواید زیادی دارد.
- منبع آنتی‌اکسیدان‌ها: مخصوصاً شکلات تلخ سرشار از فلاوانول‌هاست که با رادیکال‌های آزاد مقابله می‌کند.
- تقویت قلب و عروق: مصرف متعادل شکلات تلخ می‌تواند فشار خون را کاهش دهد.
- بهبود خلق‌وخو: شکلات هورمون سروتونین را در مغز افزایش می‌دهد و باعث احساس شادی می‌شود.
- انرژی سریع: قند و چربی موجود در شکلات انرژی فوری به بدن می‌دهد.
نقش شکلات در فرهنگ‌ها و جشن‌ها
آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا در ولنتاین، عیدها یا حتی مراسم عروسی، شکلات همیشه پای ثابت است؟ شکلات به‌عنوان نمادی از عشق و هدیه‌ای لوکس شناخته می‌شود.
- در ژاپن، روز ولنتاین زن‌ها به مردها شکلات هدیه می‌دهند.
- در اروپا، شکلات جزو مهم‌ترین خوراکی‌های کریسمس است.
- در ایران، شکلات پای ثابت مهمانی‌ها و عید نوروز است.
راهنمای خرید شکلات اصل و باکیفیت
یکی از دغدغه‌های مهم مردم این است: چطور شکلات اصل را از تقلبی تشخیص بدهیم؟
- برچسب محصول: بررسی کنید که ترکیبات و درصد کاکائو روی بسته نوشته شده باشد.
- رنگ و بافت: شکلات خوب سطحی براق و یکدست دارد.
- بو و طعم: بوی کاکائو باید طبیعی باشد نه مصنوعی.
- خرید از فروشگاه معتبر: بهترین راه این است که از فروشگاه‌هایی خرید کنید که امتحان خود را پس داده‌اند؛ مثل سایت هیوا که انواع شکلات‌های اصل و باکیفیت را عرضه می‌کند.
کاربرد شکلات در آشپزی و نوشیدنی‌ها
شکلات فقط برای خوردن نیست؛ بلکه در آشپزی هم شاهکار می‌آفریند.
- کیک شکلاتی
- براونی و کوکی شکلاتی
- نوشیدنی‌های شکلاتی داغ
- سس شکلات برای دسرها
ترندهای جدید در دنیای شکلات
امروز مردم به دنبال شکلات‌های سالم‌تر هستند:
- شکلات بدون قند
- شکلات وگان
- ترکیب شکلات با ادویه‌هایی مثل فلفل قرمز یا دارچین
جمع‌بندی
شکلات دنیایی گسترده و پررمز و راز دارد؛ از تاریخچه و فرهنگ گرفته تا فواید و کاربردها. چه بخواهید یک شکلات تلخ برای سلامتی‌تان مصرف کنید، چه یک شکلات تخته‌ای برای شیرینی‌پزی بخرید، یا حتی دنبال خرید اینترنتی از سایت هیوا باشید، همیشه می‌توانید انتخابی مناسب داشته باشید.
