نایکان تراپی: هنر شفا یافتن با خودنگری

سواد زندگی؛ توسعه توانمندی های فردی؛ مریم طرزی – شما در مورد خودتان چه فکر می کنید؟ روابط شما با دیگران چگونه است؟ در چه مرحله ای از زندگی تان قرار دارید؟ گاهی لازم است اندکی مکث کنید، و خود را مورد ارزیابی قرار دهید. این یک روش درمانی خاص و بسیار کمک کننده است.

واقعاً در دنیای پرشتاب کنونی خوداندیشی هیچ جایی ندارد. از اندکی درنگ در احوال خود، عمیق شدن در درونمان و پی بردن به اینکه چه چیزی در هماهنگی با ماست و چه چیزی ساز ناموافق با ما می زند، محرومیم. ما وقت نداریم؛ اگر هم اوقات فراغتی پیدا کنیم آن را صرف فضای مجازی و تا حد امکان قطع ارتباط با اطراف مان می کنیم، تلویزیون تماشا می کنیم و چرتی می زنیم.

همه ی این ها بدان معناست که تقریباً بدون اینکه متوجه باشیم، از آن فضاهای درونی که خویشتن ما را می‌سازند و از آن واقعیت‌هایی که ما را تعریف می‌کنند، به تدریج فاصله می‌گیریم. در واقع، در فضای پراسترس زندگی زندانی و زیر بار چیزهای بی معنا خفه می شویم.

بسیار نامحسوس ناراحتی های ناشی از منابع ناشناخته ظاهر می شوند و ما همچنان به صورت مکانیکی و خودکار ادامه می دهیم. هر چه از خود دورتر شویم، به ناراحتی روانی و عصبی و به دنبال آن عدم رضایت نزدیک تر می شویم.

در ژاپن، اصطلاحی الهام بخش وجود دارد که به نایکان Naikan معروف است. در واقع نایکان یک تکنیک است، تکنیک در خود نگریستن و تأمل کردن با چشم ذهن و روح. این مفهوم سال هاست که یک شیوه درمانی است.  مدرسه ای درمانی بر مبنای همین مفهوم معروف به نایکان- تراپی احداث شده است که بیش از ۸۰ سال قدمت دارد. مدرسه ای که بسیار مثمر ثمر و جذاب است.

نایکان تراپی 

اغلب گفته می شود که نایکان تراپی  Naikan Therapy همانند بالا رفتن از کوهی بلند به منظور رسیدن به بلندترین قله آن است، تا از آن جا به چشم انداز وسیع و خاصی از زندگی بنگری و در آن تامل کنی.

وقتی در این نقطه قرار می گیری و در خویش می نگری، پی به واقعیت های نادیده درونت می بری. به عنوان مثال آن نواحی خاکستری را می بینی که به آن ها بسیار امکان رشد داده ای. همچنین از وجود نواحی ای با پتانسیل های خاصی آگاه می شویم که امکان رشد پیدا نکرده اند. حتی ممکن است از این قله صدای باد را بشنویم که راز خاصی را در گوش ما زمزمه می کند.

این ندای درون مان است که در غوغای زندگی روزمره ناشنیده مانده است و تکنیک نایکان به ما فرصت می دهد تا بشنویم اش.

جای تعجب ندارد که خاستگاه این تکنیک، سرزمین آفتاب تابان، ژاپن است. ایشین یوشیموتو، یک بودایی ژاپنی، پایه های این درمان را بر اساس خودنگری، مراقبه و به پرسش کشیدن خود بنا نهاد.

وقتی که در دهه ی ۴۰ میلادی این روش زهد و عبادت وارد آمریکا شد، به سرعت به عنوان یک روش درمانی مورد استقبال قرار گرفت. دیوید کی رینولدز، یکی از اعضای هیئت علمی دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه کالیفرنیا، آن را معرفی کرد و برنامه های اولیه را ایجاد کرد.

اهداف

نایکان تراپی تکنیکی است که حول محور آن ادبیات علمی و کتاب های بسیاری در زمینه خودیاوری – کمک به خود-  شکل گرفته است.

یکی از کتاب های شناخته شده و معتبر عبارت است از:  نایکان: ” سپاسگزاری، موهبت و هنر ژاپنیِ  درخودبازنگری (۲۰۰۲)، که مؤلف آن گِرِگ کِرچ، در آن اهداف این شکل از درمان را شرح می دهد.

در این کتاب هدف اصلی نایکان تراپی بیدار کردن حسِ در خودنگری در انسان است.

برای دست پیدا کردن به این هدف باید که در سه حوزه استراتژیک کار کنیم:

دانشی ژرف، کاربردی و معنادار را در مورد اینکه چه کسی هستیم، به چه چیز نیاز داریم و در کجای زندگی مان ایستاده ایم، بسط دهیم.

در مورد روابطمان با دیگران فکر کنیم، ببینیم که آیا این رابطه برای ما مفید است یا خیر و اینکه آیا تعامل با افرادی که دوست شان داریم برای ما مناسب است؟

در مورد ماهیت اساسی هستی بیاندیشیم؛ این تمرینی است که شاید به آن عادت نداشته باشیم.

چه کسانی از نایکان تراپی سود می برند؟

امروزه  مراکز نایکان تراپی نه تنها در ژاپن بلکه در بسیاری از شهرهای جهان باب شده است. این حقیقت که نایکان در طول زمان دوام آورده و در دوران مدرن به عنوان یک شیوه درمانی در جهان گسترش یافته است، به دلیل تأثیر مثبتی است که بر بسیاری از گروه های جمعیتی از همه دست، داشته است .

نایکان تراپی در درمان اختلالات اضطراب فراگیر  و نیز اختلالات پانیک بسیار مثبت بوده است. مطالعات انجام شده در دانشگاه توتوری در ژاپن این مورد را به وضوح ثابت کرده اند.

این روش درمانی به ویژه برای کسانی که در شرایط بحرانی خاصی به سر می برند، یا در مرحله تغییر یا گذار هستند، بسیار کارا عمل کرده است.

این روش منبعی غنی برای رشد و تقویت عزت نفس، تعامل با دیگران و بهبود رشد شخصی افراد است. این حقیقت که این تکنیک سبب تقویت خودبازنگری می شود، در درمان افسردگی، تروما و دیگر اختلالاتی از این دست موثر است.

یکی از زمینه های تحقیقاتی علوم رفتاری در حال حاضر بررسی تاثیر آن ها بر جمعیت افراد زندانی است. تحقیقات نشان داده است که نایکان تراپی در افزایش و بهبود میزان خودآگاهی، مسئولیت شخصی و نیز درک احساس گناه در این جمعیت موثر بوده است.

این شیوه در درمان اعتیاد به مواد یا به الکل و نیز وابستگی به قمار هم مفید فایده بوده است.

تکنیک ها

می دانیم که نایکان درمانی حوزه های وسیعی را از رشد شخصی تا جنبه های معنوی تر دربرمی گیرد، وقتی به آن در جایگاه یک شیوه درمان در حیطه علم و با خاستگاه های علمی و تجربی نگاه می کنیم، متوجه می شویم که مبتنی بر قواعد خودش است.

در این زمینه سه پرسش اساسی مطرح می شود که هر فردی باید در ابتدا از خود بپرسد:

یک: به مراقبت و حمایتی که از محیط اطراف تان می گیرید یا نمی گیرید فکر کنید.

در اولین مرحله درمان این پرسش از بیمار پرسیده می شود: چه چیزی را از … دریافت کرده ای؟ این پرسش در مقدمه دعوت مستقیمی است برای بازنگریستن در رابطه ما با اطرافیانمان، در پیوندها و تعاملات روزانه مان با دورو بری هایمان.

این روابط فقط محدود به خانواده نمی شود، بلکه همه ی دوستان، همکاران و…را دربرمی گیرد.

پاسخی که به این پرسش می دهیم کمک مان می کند دریابیم آیا در محیط خانواده، سرکار یا در جامعه اطراف مان خوشحال هستیم یا خیر.

دو: کمک کردن به دیگران، مشارکت با آنان

ایشین یوشیموتو، خالق نایکان تراپی اصرار داشت که ما باید به دنبال ایجاد یک تعادل حیاتی در زندگی خود باشیم. برای انجام این کار، باید به این موارد فکر کنیم:
     در ماه های اخیر چه داده ایم و چه چیزی دریافت کرده ایم؟

     آیا ما بیشتر از چیزی که ارائه می دهیم، دریافت می کنیم؟

     به دریافت چه چیزی از سمت دیگران نیاز داریم؟

     به کارهایی که روزانه برای افراد زندگی‌مان انجام می‌دهیم و احساسی که هنگام انجام آنها داریم، فکر کنید.

سه: مسائل و مشکلاتی که ما در ارتباط با دیگران، و دیگران در ارتباط با ما ایجاد می کنند.

یکی از اهداف این شیوه درمانی مداقه در خود و درون مان برای مسئولیت پذیری بیشتر است. این یعنی باید از سویی از رنجی که در یک رابطه به دیگری وارد می کنیم، آگاه باشیم و از سوی دیگر بدانیم کدام رابطه یا موقعیت موجب ناراحتی و رنج وجودی ما می شوند.

تنها در این صورت است که از خواب بیدار می شویم و به خود و رابطه مان با دیگران اشراف پیدا می کنیم. و نیز در این صورت است که در یک رابطه امن و بالغ می مانیم.

نگاهی عمیق به درون تان بکنید

هر یک از مردم داستانی هستند. برای نوشتن بهترین داستان زندگی باید بدانید، به کجا می خواهید بروید. این یعنی خودتان و رابطه های تان را بازبینی کنید.

تنها زمانی می توانیم نگاهی درست و دقیق به خودمان داشته باشیم که از چگونه زندگی کردن در بیرون و با دیگران آگاه باشیم. نایکان درمانی این هدف را تسهیل می کند.

کانال تلگرامی سواد زندگی: savadzendegi@