چرا سهم مشارکت زنان در اقتصاد ایران پایین آمده است؟
به گزارش راه پایدار:
اقتصاد۲۴-بر اساس آخرین آمار‌ها در بهار امسال از جمعیت فعال ۲۶ میلیونی کشور بیش از ۸۰ درصد مرد و باقی زن بودند. هر چند نرخ مشارکت کل و مردان نسبت به سال گذشته تغییری نکرده، اما نرخ مشارکت زنان ۰.۲ واحد درصد افزایش یافته است. از طرفی، نرخ بیکاری کل و مردان نیز کاهش یافته است؛ به‌طوری‌که به کمترین مقدار خود در ۲۰ بهار گذشته رسیده است، همچنین نرخ بیکاری زنان سیری صعودی به خود گرفته است. به گونه‌ای که نرخ مشارکت مردان حدود ۵ برابر زنان شده است. با توجه به وضعیت بیکاری زنان، می‌توان گفت شکاف جنسیتی عمیقی در بازار کار حکم‌فرماست.
انتقاد به آگهی‌های اشتغال تک جنسیتی
سید مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه شهید چمران اهواز در این باره به «اعتماد» گفت: به‌طور کلی در دولت اصولگرایان این شکاف جنستی و کمرنگ شدن حضور زنان در جامعه بیشتر هم شده است و ساختار‌های حقوقی و قانونی نیز به سمتی پیش رفته که اشتغال زنان برای کارفرمایان هزینه‌برتر هم شده است. افقه تصریح کرد: در بسیاری از کشور‌ها بر اساس قوانینی که اتخاذ می‌شود بخشی از هزینه‌های اشتغال زنان را دولت‌ها می‌پردازند تا کارفرما‌ها در زمان بارداری زنان بتوانند این هزینه‌ها را بپردازند، اما در ایران به دلیل فقدان این قوانین گرایش به استخدام آقایان به خصوص در بخش خصوصی بیشتر است این در حالی است که این شرایط نباید به این شکل باشد، اما به دلیل نگاه اصولگرایانه‌ای که حاکم است این وضعیت به وجود آمده است.
این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: چند سال قبل دانشجویان دختر من که فارغ‌التحصیل‌های رشته اقتصاد بودند به آگهی‌های استخدامی تک‌جنسیتی (مردان) اعتراض داشتند و می‌گفتند در این آگهی‌ها تنها مردان را برای مشاغل موردنظرشان استخدام می‌کنند.
الزام بر تسهیل شرایط برای حضور زنان در جامعه
او تصریح کرد: بنابراین دو مساله دیدگاه‌های ایدئولوژیک حاکم بر جامعه و قوانینی که ریشه در دیدگاه‌های اصولگرایانه دارد باعث شده تا کارفرمایان چندان تمایلی به حضور زنان در جامعه نداشته باشند.
افقه افزود: هر چند تحصیلات زنان در جامعه افزایش پیدا کرده است و تعداد فارغ‌التحصیلان رشد کرده و به جای آنکه از جوانان زن در بازار کار دعوت شود، اما متاسفانه دختران و زنان در سن کار با بی اعتنایی از سوی کارفرمایان مواجه می‌شوند که ریشه آن را باید در نگاه ایدئولوژیک سیاست‌گذاران جست‌وجو کرد.
این کارشناس اقتصادی در مورد چگونگی تسهیل در حضور زنان در جامعه خاطرنشان کرد: هر چند دسترسی به اطلاعات و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به تغییر نگاه حضور زنان در جامعه کمک کند، اما فعالیت‌های تبلیغی و فرهنگی نیز می‌تواند این فضای سنگین را بشکند.
آیا سیاست دورکاری زنان سیاست درستی است؟
افقه در مورد سیاست دورکاری زنان نیز گفت: در صورتی که دورکاری‌ها به صورت رسمی و در مشاغل دولتی باشد در آمار نرخ مشارکت زنان ثبت می‌شود و در مشارکت اقتصادی اثرگذار هم هست، اما اگر این دورکاری در بخش خصوصی باشد بعید است که در آمار مشارکت اقتصادی جایی داشته باشد، البته بنده موافق این دورکاری‌ها نیستم، چرا که فضا به گونه‌ای نیست که زنان را ایزوله کنند و شرایط اقتصادی نیز به شکلی است که حاکمیت هم نباید برای خانه‌نشینی زنان پافشاری کند.
این اقتصاددان تصریح کرد: به نظر می‌رسد با روی کار آمدن دولت جدید تا حدودی بستر برای مشارکت زنان فراهم شود، اما این مساله به گروه‌های رقیب سنتی هم برمی‌گردد که چه اندازه می‌خواهند در این خصوص مقاومت کنند.
چرا نرخ مشارکت زنان در بازار کار پایین است؟
هادی صالحی اصفهانی، استاد اقتصاد دانشگاه ایلینوی اوربانا شمپین امریکا نیز در این خصوص می‌گوید: قبل از انقلاب تا حدودی شرایط برای حضور زنان در جامعه رو به افزایش بود، اما پس از انقلاب دولت سعی کرد تا تقسیم کار بر اساس جنسیت باشد و نقش زنان در بازار کار محدود شد و حتی زنان تحصیلکرده هم در خانه ماندند و به فرزندآوری تشویق شدند، اما پس از چند سال باز هم امکاناتی برای حضور زنان در جامعه فراهم شد به خصوص با افزایش زنان تحصیلکرده این شرایط بیشتر از قبل برای فعالیت زنان در جامعه به وجود آمد.
بیشتر بخوانید:رابطه افزایش «مرگ‌های از سر ناامیدی» با دستمزد کم/ رتبه نهم مصرف‌کنندگان مدام نوشیدنی‌های الکلی دنیا برای ایران
او ادامه داد: قبل از انقلاب زنان بیشتر در مشاغل خانگی مانند فرش‌بافی و یا کار‌های خدماتی و کارگاه‌های خانوادگی مشغول به کار بودند که حتی دستمزدی هم دریافت نمی‌کردند و یا دستمزدشان بسیار ناچیز بود، اما این روز‌ها این فعالیت‌ها با دستمزد‌های قابل قبول‌تری صورت می‌گیرد.
تحریم‌ها شوک اقتصادی زیادی را به دنبال داشت و زنان هم بیکار شدند
صالحی اصفهانی می‌گوید: در دهه ۱۳۸۰ در حالی که مشارکت زنان در حال رشد بود، اما پس از انتخابات دولت نهم و حضور محمود احمدی‌نژاد سیاست‌گذاری‌ها در حوزه اشتغال و مشارکت زنان افت کرد و متاسفانه زنان در بازار کار نقش ضربه‌گیر را دارند و زمانی که اوضاع اقتصادی خراب می‌شود کارفرما‌ها ابتدا زنان را از محل کار اخراج می‌کنند و در استخدام‌ها هم مردان در اولویت قرار دارند و معمولا با رشد اقتصادی پس از اولویت در استخدام مردان، زنان را هم استخدام می‌کنند و میزان اشتغال زنان آن زمان رشد می‌کند
او افزود: البته تحریم‌ها شوک اقتصادی زیادی را به دنبال داشت که باز هم باعث کاهش اشتغال زنان در بازار کار شد، این در حالی است که با افزایش درآمد‌های نفتی دولت پول بیشتری به دست می‌آورد و کار بیشتری هم برای زنان به وجود می‌آید چرا که بخش خدمات که قابل مباهله نیست و زنان در آن فعال هستند در چنین اقتصادی رشد می‌کند
نرخ مشارکت اقتصادی زنان در عربستان دو برابر شده است
صالحی اصفهانی گفت: بازار کار ایران بسیار شبیه بازار کار در پاکستان و عراق است، اما کشوری مانند عربستان با سیاست‌های محمد بن‌سلمان محدودیت‌های زنان را از ۵ سال پیش تا حدودی کم کرد و موقعیت زنان را تقویت کردند و این مساله باعث افزایش دو برابری نرخ مشارکت زنان در جامعه شد.
او افزود: مشکل عمده اشتغال زنان در ایران به مسائل فرهنگی برمی‌گردد که نیاز به یک هماهنگی‌های وسیع دارد تا مردان بپذیرند زنان در مشارکت اقتصادی سهم بیشتری داشته باشند و نیاز است تا سیاست‌گذاران هم این شرایط را تغییر دهند، این در حالی است که امروز این امکانات برای زنان فراهم نشده است. این در حالی است که زنان زیادی با استعداد‌های درخشان در حوزه‌های مهندسی و پزشکی و اقتصادی و ارزش‌آفرینی و … در ایران حضور دارند که از وجود آن‌ها استفاده نمی‌شود و در خانه‌ها محدود شده‌اند.
منبع: روزنامه اعتماد
منبع: اقتصاد۲۴
