معرفی و زندگی اسب آبی

درباره اسب آبی

اسب های آبی که گاهی پنهان میشوند و حدود نیم تن وزن دارند، بعد از فیل ها و کرگدن های سفید، سومین پستاندار بزرگ خشکی به حساب می آیند. یک اسب آبی باردار همواره به عنوان یک قدیس باستانی شناخته میشده است ولی مدت هاست که در حال اخراج شدن از محل زندگی شان هستند زیرا خسارات زیادی را به محصولات کشاورزی وارد میکنند. با این وجود آنها همچنان به زندگی خود در نقاطی از آفریقا ادامه میدهند.

خصوصیات فیزیکی

نسبت زندگی آنها در آب و خشکی، آنها را حیواناتی نسبتا دوزیست معرفی میکند. بدن حجیم و فربه آنها بر روی چهار پای پهن و چاق که هرکدام چهار انگشت دارند استوار شده است. همچنین انگشتان پرده دار این حیوان با گشاد شدن خود کمک میکند که وزن سنگین بدن به طور یکنواخت بر روی انگشت ها تقسیم شده و به قدر کافی اسب آبی را در خشکی استوار نگه دارد.
با وجود قهوه ای مایل به خاکستری آن تقریبا بدون مو است، البته به جز مقداری مو که در ناحیه اطراف دهان و مقداری در انتهای دم قرار دارد. اسب های آبی نه تنها عرق نمیکنند، بلکه غدد ترشح عرق نیز در بدن آنها وجود ندارد اما در عوض دارای غده ای منحصر به فرد هستندکه سیال خاصی از خود ترشح میکند که در افسانه های اساطیری آن را «عرق خون» (Sweat Blood) نامیده اند. اسب های آبی برای خنک نگه داشتن بدنشان تا حد زیادی وه آب و گل وابسته هستند و گرچه ترشح «عرق خون» نیز از بدن آنها تا حدی موجب خنک شدن بدن میشود اما این اتفاق غالبا فقط زمانی می افتد که حیوان هیجان زده شود. 

محل زندگی اسب آبی

دو گونه از اسب های آبی در آفریقا یافت میشوند. اسب آبی بزرگ در شرق آفریقا یعنی در جنوب بیابان «ساهارا» (Sahara) زندگی میکند. آنها در گروه های پر تعداد در نواحی خاصی شبیه مزارع زندگی میکنند که سعی بر این است که حجم این گونه مناطق برای زندگی و رشد آنها بیشتر شود و در حفظ مناطق قبلی نیز کوشش شود. گونه های کوچکتر اسب های آبی هم وجود دارند (۴۴۰ تا ۶۵۰ پاند) (۲۰۰ الی ۳۰۰ کیلوگرم) که به نام اسب آبی کوتوله معروفند. (Choeropsis Liberiensis) این گونه از اسب های آبی فقط در غرب آفریقا یافت میشوند، بسیار خجالتی و گوشه گیر هستند و به تنهایی در جنگل زندگی میکنند و اکنون جزو گونه های کمیاب به حساب می آیند. 

خصوصیات رفتاری

اسب آبی بزرگ حیوانی کاملا تهاجمی است، این را میتوان از نشانه های نبردهای قدیمی روی بدن این حیوان فهمید. آنها با وجود زخم های عمیق روی بدن خود به سمت دشمن حمله میکنند، نعره و شیهه میکشند و به شدت خرخر میکنند. آنها در این شرایط بدن خود را به شکلی حرکت میدهند که حجم بدن بزرگتر از آنچه که هست به نظر آید و دندان بزرگ پیشین خود را نمایان میکنند تا بیشتر حالت هجومی پیدا کنند. یک اسب آبی با داشتن دندان های تیغ مانند و عاج شکل خود، حیوانی کاملا مسلح و خطرناک به شمار میرود.
اسب های آبی به آسانی در آب حرکت میکنند، آنها با حرکت دادن دست های جلویی خود به جلو میروند یا میتوانند بر روی کف رودخانه راه بروند. آنها با زندگی در محیط آبی به خوبی خو گرفته اند، خصوصا که دارای گوش های کوچکی هستند و چشم ها و سراخ بینی آنها در قسمت بالایی سر قرار دارد. موارد کمک میکند تا بتوانند به راحتی در آب غواصی کنند و در صورت محاصره شدن به حالت هوشیاری در آیند. یک اسب آبی بالغ میتواند با بستن سوراخ بینی و گوش خود تا شش دقیقه زیر آب بماند.

اسب های آبی سیستم اجتماعی قابل انعطافی دارند که به شکل سلسله مراتبی و برای نحوه استفاده از غذا و شرایط آب تعیین میشود. آنها معمولا در گروه های حدودا ۱۵ تایی دیده میشوند اما در دوره های خشکسالی تعداد زیادی از آنها در آبگیرهای محدود جمع میشوند. این ازدیاد جمعیت سبب گسیختگی سیستم سلسله مراتبی میان گروه ها میشود و در نتیجه میزان تهاجم میان آنها به شدت افزایش می یابد که این پدیده غالبا به شکل درگیری نرهای کاملا بالغ و قوی با یکدیگر رخ میدهد. این حیوانات به شدت غیرقابل پیش بینی هستند. در هنگامی که آنها از آب خارج میشوند هر مانعی که بین آنها و پناهگاه شان قرار گیرد میتواند به شدت گاز گرفته شده یا لگدمال شود.

نوع تغذیه اسب آبی

آنها علی رغم داشتن یک بدن چاق، حیوانات چابکی هستند. اسب های آبی نه تنها در صعود و راه پیمایی ماهر هستند بلکه علاقه خاصی به خیساندن بدن خود و چریدن شبانه بر بر روی علف ها دارند. آنها به طور مدام از آب خارج و به آن داخل میشوند و در محوطه ای تقریبا دایره ای شکل به مدت ۴ یا ۵ ساعت در روز به چریدن و خوردن گیاهان می پردازند و در این مدت تقریبا محوطه ای به وسعت یک تا دو کیلومتر را طی میکنند که میتواند گاهی به ۵ کیلومتر نیز افزایش یابد. اشتهای زیاد اسب های آبی به غذا خوردن آنها را تا حد زیادی وابسته به زندگی خانه نشینی و یک جا نشینی میکند تا مجبور نباشند انرژی زیادی را صرف کنند. 

مراقبت از جوانترها

یک بچه اسب آبی تنها نیاز به مراقبت در خشکی و همینطور آب دارد. در محیط آب، مادر باید همواره فرزند خود را در سطح آب نگه دارد و به تدریج و با گذشت زمان میتواند به او شنا کردن را بیاموزد. اسب های آبی تازه متولد شده جثه نسبتا کوچکی دارند و وزن آنها بین ۵۵ تا ۱۲۰ پاند (حدود ۲۰ تا ۶۰ کیلوگرم) است. آنها کاملا به وسیله مادرشان حمایت میشوند، این حمایت نه فقط در مقابل شیرها و تمساح ها بلکه در برابر اسب های آبی نز نیز انجام میشود. اسب های آبی نر که در محیط خشکی به هیچ وجه مزاحم بچه ها نمیشوند به شکل عجیبی در محیط آبی تمایل به حمله هایی مرگبار به آنها دارند. 

اسب های آبی جوان فقط به مدت ۳۰ ثانیه توانایی ماندن در زیر آب را دارند در حالی که بالغ ها میتوانند تا شش دقیقه هم در زیر آب غواصی کنند. بچه اسب های آبی در زیر آب شیر میخورند بدین ترتیب که سوراخ بینی و گوش خود را مسدود کرده و زبانشان را کاملا به سینه مادر می چسبانند تا بتوانند به راحتی از شیر مادر خود تغذیه کنند. این روش احتمالا باید غریزی باشد زیرا بچه ها حتی در خشکی هم به همین روش از سینه مادر خود شیر میخورند. اسب های آبی تازه متولد شده در سن سه هفتگی میتوانند از علف نیز تغذیه کنند اما مادر آنها همچنان تا یک سالگی به شیر دادن به آنها ادامه میدهد.

دشمنان طبیعی

در مقایسه با سایر حیوانات، اسب های آبی از نظر ابتلا به بیماری، کمتر در معرض خطر هستند، بنابراین در شرایط مناسب محیط معمولا دچار کاهش جمعیت نمیشوند. در واقع دشمن اصلی آنها انسان ها هستند که آنها را به خاطر گوشت و دندان عاج مانندشان شکار میکنند. 

نکاتی در مورد اسب آبی

نام اسب آبی (Hippopotamus) از کلمه یونانی Hippos به معنی اسب گرفته شده که در واقع به معنی «اسب رودخانه» است. (یعنی در واقع همان کلمه فارسی مصطلح «اسب آبی» در زبان یونانی هم هست.) اما در اصل اسب آبی از نظر نژاد نسبت نزدیک تری به خوک دارد تا اسب !!
اسب های آبی بیشتر مدت روز را به دراز کشیدن بر روی شکم در امتداد رودخانه میگذرانند. در مناطقی که کمتر به وسیله انسان ها ایجاد مزاحمت شود، اسب های آبی در کناره ساحل رودخانه از نور آفتاب صبحگاهی لذت میبرند.

تصاویر اسب آبی