خلع ید و مطالبه اجرت المثل
به گزارش راه پایدار: اگر شخصی از ملک دیگری ، به صورت غیر قانونی و بدون رضایت مالک استفاده نماید ،در چنین شرایطی مالک رسمی ملک می تواند ضمن دادخواستی مبنی بر خلع ید یا رفع تصرف عدوانی و مطالبه اجرت المثل ایام تصرف را به میزان مدت تصرف در ملک را از شخص متصرف در دادگاه حقوقی مطالبه نماید. دراین مواقع مالک می تواند اقدام به طرح دو دعوا نماید:
- رفع تصرف عدوانی و یا خلع ید
- مطالبه اجرت المثل ایام تصرف
اجرت المثل در مال مشاع
در مال مشاع به فرض چند نفر مالک زمینی هستند با سند مشاعی و یکی از شرکا بدون اذن دیگره شرکا اقدام به تقسیم خودسرانه زمین می کند و در ان بنایی احداث می کند ، عمل این شخص تصرف و غصب است و می توان اجرت المثل ایام تصرف ملک را از وی بر اساس نظر کارشناسین رسمی دادگستری و مشورت با وکلای مجرب در این زمینه اخذ نمود.
میزان اجرت المثل ایام تصرف چگونه تعیین می شود ؟
مقدار اجرت المثل وابسته به شرایط پرونده ، نوع ملک ، نحوه و میزان استفاده از ملک و …. می باشد.
اگر در قرارداد ملک مورد دادخواست ، نرخی مشخص نشده باشد ، ویا اصلا قراردادی برای ملک وجود نداشته باشد،
میزان بدهی متصرف برابر با مبلغی است که کارشناس ملکی یا قاضی دادگاه بر اساس مشابه آن ملک ، در عرف جامعه مشخص میکند.
در اصطلاحات حقوقی، این مبلغ جریمه را با عنوان اجرت المثل ملک می شناسند.
اما در صورت وجود قراردادی برای ملک مورد تصرف و مشخص بودن میزان بهاء ،ارزش ملک یا خدمات و ذکر شدن آن در قرارداد میتوان بر طبق همان قرارداد موجود، میزان اجرت المثل ایام تصرف تعیین شود.
در اصطلاحات حقوقی این نوع از اجرت المثل را، اجرت المسمی ملک می نامند.
اجرت المثل ایام تصرف ملک برای مستاجری که مدت زمان اجاره او پایان یافته و ملک موجر را تخلیه نمی کند می تواند بر اساس قانون قابل مطالبه باشد .
در مورد فوق که ذکر شد می توان به ماده ۳۳۷ قانون مدنی اشاره کرد که در این ماده در خصوص مطالبه اجرت المثل ایام تصرف ملک عنوان داشته هر گاه کسی بر حسب اذن صریح یا ضمنی از مال غیر استیفاء منفعت کند صاحب مال مستحق اجرت المثل است و … .
نمونه دادخواست تأمین خواسته به همراه مطالبه اجرت ایام تصرف
| مشخصات طرفین | نام | نام خانوادگی | نام پدر | شغل | محل اقامت- شهر- خیابان- کوچه- شماره- پلاک |
| خواهان | |||||
| خوانده | |||||
| وکیل یا نماینده | |||||
| تعیین خواسته | مطالبه اجرت‌المثل ایام تصرف مبیع فعلاً مقوم به………. ریال به انضمام کلیه خسارات قانونی با قرار تأمین خواسته | ||||
| دلایل و منضمات | کپی مصدق: ۱. قرارداد مورخ……….۲. دلیل پرداخت ثمن ۳. نظریه کارشناسی | ||||
| ریاست محترم شورای حل اختلاف……….
با سلام، احتراماً به استحضار می‌رساند: اینجانب به نشانی مذکور برابر قرارداد مورخ ………. ………. دانگ………. باب خانه واقع در پلاک ثبتی………/ ………. بخش…../ ………. آپارتمان ردیف………. صورت‌مجلس تفکیکی شماره………. را از خوانده/ خواندگان خریداری نموده و مبلغ…………… ریال از بهای آن نیز تأدیه شده است. علی‌رغم ایفای تعهداتم به‌عنوان خریدار، متأسفانه خوانده/ خواندگان مذکور از اجرای مفاد قرارداد امتناع نموده و در جهت انجام تعهدات قراردادی خود اقدام نکرده‌اند. نظر به اینکه با وصف پرداخت ثمن معامله، عدم تحویل مبیع توسط خوانده/ خواندگان و استیفای از منافع مورد معامله، اینجانب را محق در مطالبه اجرت‌المثل ایام تصرف می‌نماید؛ فلذا صدور حکم محکومیت خوانده/ خواندگان به پرداخت اجرت‌المثل ایام تصرف مستنداً به ماده ۱۹۸ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی به انضمام کلیه خسارات و هزینه دادرسی در حق اینجانب مورد استدعاست، عندالاقتضاء برای اثبات اجرت‌المثل به انجام کارشناسی نیز استناد می‌نماید. تمبر هزینه دادرسی زائد بر میزان فوق‌الذکر به تجویز قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی پس از اتخاذ تصمیم ابطال خواهد شد. بدواً وفق ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی صدور قرار تأمین خواسته و اجرای فوری آن حسب ماده ۱۱۷ همین قانون تقاضا می‌شود. |
|||||
نکات مهم در ارتباط با دعوای مطالبه اجرت المثل ایام تصرف
تنها مالک رسمی ملک یا وکیل قانونی او می توانند دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام تصرف را ارائه نمایند. اگر موجر پس از پایان مدت اجاره، خواهان تخلیه مستأجر نگردد این امر ظاهراً بدین معناست که برای ادامه تصرفات مستأجر، رضایت دارد. اگر مورد اجاره بدون تعدی یا تفریط مستأجر، کلاً یا بعضاً تلف گردد، مستأجر ضامن نیست.
اگر کسی از ملک فرد دیگری بدون رضایت او استفاده نماید، می بایست به میزان مدت استفاده از ملک، اجرت المثل پرداخت نماید. اگر مدت اجاره تمام شود و مالک درخواست تخلیه نماید اما مستأجر تخلیه نکند، مستأجر در حکم غاصب است و ضامن عین و منافع ملک می باشد. گاهی اوقات ممکن است که در قرارداد اجاره نوشته شود که در صورت اتمام مدت اجاره، مبلغ اجرت المثل به میزان اجاره بها می باشد. این شرط در صورتی نافذ است که مستاجر با رضایت مالک در ملک سکونت داشته باشد.
در صورتی که موجر تقاضای تخلیه ملک را بکند و مستاجر تخلیه نکند، در اینصورت اجرت المثل بر اساس ارزش واقعی و با نظر کارشناس تعیین می گردد. اجرت المثل ایام تصرف در حکم خسارت می باشد. چنانچه مستأجر به دلیل استرداد مبلغ ودیعه از سوی موجر، مورد اجاره را تخلیه ننماید موظف است تا زمان تخلیه اجرت المثل را پرداخت نماید.
