یبوست یکی از مشکلات گوارشی کاملا رایج است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود آن را تجربه می کنند. این عارضه به طور معمول با سختی در دفع مدفوع و یا کاهش تعداد دفعات اجابت مزاج همراه است. در واقع، یبوست حالتی است که در آن روده ها به صورت مداوم و به درستی جرک تنکرده و فرایند گوارش دچار اختلال باشد.. یبوست می‌تواند علتهای مختلفی داشته باشد و در بسیاری از موارد، روش های ساده‌ای برای رفع آن وجود دارد. در ادامه از این مقاله، به بررسی علل، درمان یبوست، راه های پیشگیری از یبوست و عوارض های جدی ناشی از یبوست از جمله بواسیر خونی خواهیم پرداخت.
علت اصلی یبوست
به طور کلی علتهای یبوست ممکن است به طور مستقیم یا غیر مستقیم با سبک زندگی و رژیم غذایی افرد مرتبط باشند. می بایست گفت که هرچه روند هضم غذا در دستگاه گوارش کند تر باشد، احتمال بروز یبوست نیز بیشتر خواهد بود. برخی از علل رایج این عارضه عبارتند از:
- کمبود فیبر در رژیم غذایی: فیبر یکی از عوامل اصلی دستگاه گوارش است که به حرکت مواد غذایی در روده ها کمک می کند هنگامی که رژیم غذایی شما دچار کمبود فیبر باشد، حرکت روده‌ها کند شده و در نهایت فرد به یبوست دچار می‌شود.
- کم آبی بدن: به صورت کلی عدم مصرف کافی آب کافی نیز می تواند منجر به یبوست شود. دهیدراته بودن بدن می تواند موجب اختلال در فرایند گوارش و در نهایت حرکات روده ای شود.
- بیماری های پیش زمینه‌ای: برخی بیماری ها نظیر دیابت، مشکلات تیروئید و اختلالات روده‌ای می توانند منجر به یبوست شوند.
- عدم تحرک بدنی: ورزش نکردن و بی تحرکی می تواند به کاهش فعالیت روده ها و در نتیجه بروز یبوست منجر شود.
- استرس و اضطراب: مشکلات روانی نظیر استرس و اضطراب نیز از دیگر دلایل بروز یبوست هستند و میتوانند روند گوارش را کند کرده و فرد را به یبوست مزمن مبتلا کنند.
- داروها: مصرف برخی داروها، مانند دارو های مسکن و ضدافسردگی، می توانند باعث یبوست حاد شود
عوارض یبوست
بی توجهی به درمان عارضه یبوست علاوه بر اختلال در فرایند طبیعی بدن موجب بروز عوارض های جدی تر و حتی بیماری هایی می شود که برخی از آنها عبارت اند از:
- بواسیر (همورویید): یکی از عوارض اصلی یبوست که در اثر فشار زیاد هنگام دفع مدفوع ایجاد می شود، بیماری بواسیر یا همورویید است. این مشکل می تواند بسیار دردناک بوده و نیاز به درمان فوری داشته باشد.
- درد و ناراحتی شکمی: یکی از عوارض شایع یبوست، درد و احساس سنگینی در ناحیه شکم است. این درد ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد.
- نفخ: یبوست می تواند همراه با نفخ و فشار های شکمی و حتی تشدید یبوست همراه باشد.
- حساسیت و خونریزی: به صورت کلی در اثر فشار زیاد هنگام اجابت مزاج ، ممکن است فرد دچار حساسیت و حتی خونریزی از ناحیه مقعد شود.
درمان یبوست
به طور کلی باید گفت که اولین قدم برای درمان یبوست ، اصلاح سبک زندگی و داشتن سبک تغذیه سلالم است. البته که این عاره ممکن است در اثر عوامل دیگری از جمله برخی بیماری ها ایجاد شوند که طبیعی بوده و با تجویز و بررسی پزشک قابل درمان خواهند بود. برخی از روشهای درمانی و کلی یبوست عبارتند از:
- افزایش مصرف فیبر: یکی از بهترین روش های درمان یبوست، مصرف فیبر بیشتر است. استفاده مواد غذایی از جمله سبزیجات، میوه‌ها، غلات سبوس‌دار و حبوبات منابع خوبی از فیبر هستند که به تسهیل حرکت روده ها کمک می‌کنند.
- نوشیدن آب کافی: افزایش مصرف مایعات، به ویژه آب، می تواند به بهبود حرکت روده‌ها و جلوگیری از یبوست کمک کند.
ورزش و فعالیت بدنی: فعالیت‌های بدنی منظم میتوانند باعث تحریک حرکات روده‌ای شوند و در نتیجه روند هضم را تسریع کنند. - استفاده از ملین‌ها: در صورتی که روش های طبیعی مؤثر نباشند، پزشک ممکن است مصرف ملین های خفیف را برای درمان یبوست توصیه کند. (این دارو به افزایش حرکت روده‌ها کمک می‌کند.)
- مراجعه به پزشک: در صورت ادامه دار بودن علائم یا همان ابتلا به یبوست مزمن ممکن است جراح برای شما از روشهای تشخیص دقیق تر نظیر کولونوسکوپی کمک بگیرد.
چه بخوریم تا یبوست نگیریم؟
همانطور که گفته شد ، تغذیه نقش بسیار مهمی در بروز بسیاری از بیماری ها به خصوص بیماری های گوارشی به دنبال دارد. بنابراین برخی از مواد غذایی می توانند به کاهش علائم یبوست یا خشکی مزاج کمک کنند که عبارت اند از:
- غلات سبوس دار: این نوع غلات از جمله نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای و جو دوسر به دلیل دارا بودن فیبر بالا، به حرکت روده ها کمک می کنند.
- میوه‌ها و سبزیجات: میوه ها و سبزیجاتی مانند سیب، گلابی، هویج و اسفناج سرشار از فیبر هستند و می توانند به پیشگیری از یبوست کمک کنند.
- حبوبات: حبوبات مانند لوبیا، عدس و نخود سرشار از فیبر محلول هستند که به بهبود عملکرد روده ها کمک می‌کنند.
- مغزها و دانه‌ها: به طور کلی مغزها و دانه هایی مانند تخمه کدو، بادام و پسته حاوی فیبر و چربی های سالم هستند که به حرکت روده کمک می کنند.
