چگونه با تکنیک “لاک پشت” کج خلقی و خشم کودکان را مدیریت کنیم؟

سواد زندگی؛ تربیت فرزندان؛ مریم طرزی ؛ بسیاری از کودکان و خردسالان وقتی به خواسته های شان نمی رسند، کج خلقی می کنند، عصبانی می شوند، گریه می کنند و جیغ می کشند. همه این ها طبیعی است؛ کودکان بلد نیستند احساسات شان را مدیریت کنند و به محض اینکه اندکی اذیت می شوند، شروع به کج خلقی می کنند. اگر از همان خردسالی به فرزندان مان چگونگی مدیریت احساسات از جمله عصبانیت شان را بیاموزیم، کودک شیرین مان نه اوقات خودش را تلخ می کند و نه ما را کلافه می کند. 

راه های زیادی برای آموزش مدیریت احساسات به کودکان وجود دارد. امروز با شماییم تا با یکی از تکنیک هایی که به ویژه در خردسالان خوب جواب داده است،آشنا شوید: تکنیک لاک پشت؛ تکنیکی که مبتنی با بازی و شادی است، و اگر جدی گرفته شود یک عمر جواب می دهد.

آموزش مدیریت احساسات به کودکان با تکنیک لاک پشت

تکنیک لاک پشت به کودکان و خردسالان کمک می کند احساسات خود را بشناسند و برای مدیریت آن قدمی بردارند. در این متن تمرکز ما بیشتر روی دو احساس خشم و ناامیدی در کودکان است. ناامیدی به این معنا که وقتی فرزند خردسال ما با پسخ منفی مربی مهد یا والدین اش روبه رو می شود و به خواسته اش نمی رسد، ناراحت می شود و برای نشان دادن ناراحتی اش شروع می کند به گریه و کج خلقی کردن.

مدیریت عصبانیت در کودکان: تکنیک لاک پشت

همه بچه ها گاهی عصبانی و خشمگین می شوند و کج خلقی می کنند. وقتی بچه ها به خواسته‌های شان نمی‌رسند، ناامیدی خود را به صورت کج خلقی نشان می‌دهند.
همین واقعیت نشان می دهد که کودکان نمی دانند چگونه احساسات خود را مدیریت کنند. آنها به خواسته شان نمی رسند و همین نرسیدن را به شکل خشم بروز می دهند. تکنیک لاک پشت شیوه مؤثری برای آموزش نحوه مدیریت احساسات در آنهاست.

تکنیک لاک پشت را می توان هم در خانه و هم در کلاس تمرین کرد و به کار گرفت. این تکنیک همچنین در خردسالان و کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی هم مؤثر است.

لاک پشت کوچولویی به نام مانولیتا

قبل از هر چیز، یکی از شب ها و روزهایی را که برای فرزندتان قصه می گویید، اختصاص دهید به تعریف کردن داستان ” مانولیتا”. قصه را طوری تعریف کنید که به دل فرزندتان بنشیند و با قهرمان قصه همزادپنداری کند و به نحوی ملکه ذهن اش شود.این دیگر هنر شماست که چگونه قصه را تعریف کنید و مِهر ” مانولیتا” را به دل فرزندتان بیاندازید.

بعدها وقتی کودک عصبانی می شود یا واکنشی تکانشی دارد که به عصبانیت و خشم ختم می شود، اولین کاری که باید انجام دهید این است که داستان لاک پشت کوچولو، مانولیتا را به یادش بیاورید:

« روزی روزگاری، لاک پشت کوچولویی بود که مانولیتا نام داشت. مانولیتا همیشه عصبانی بود، خیلی وقت ها تنبیه می شد و اغلب تنها بود. می دونید چرا؟ چون وقتی مانولیتا به دردسر می افتاد و کاری از دستش برنمی اومد، بداخلاقی می کرد،عصبانی می شد. مثلا ً همین دیروز تو مدرسه زنگ ورزش وقتی نتونست خوب بدود یا وقتی یکی از بچه ها ناخواسته از پشت به پاش لگد زد، خیلی عصبانی و خشمگین شد و شروع کرد به داد و بیداد کردن.

یا زنگ ریاضی وقتی بغل دستیش ازش چیزی پرسید و مانولیتا داشت جواب می داد، معلمش بهش گفت مانولینتا صحبت نکن و حواست به درس باشه! مگر نه از کلاس میری بیرون.

همه این ها باعث می شد لاک پشت کوچولو خیلی غمگین باشه. همیشه عصبانی باشه و دوستی هم نداشته باشه.

یک روز در راه رفتن از مدرسه به خونه با لاک پشت پیری آشنا شد. لاک پشت پیر دانا که فهمید لاک پشت کوچولو به دردسر افتاده و ناراحته بهش گفت: مانولیتا غمگین نباش. مگر خبر نداری که راه حل همه مشکلات و دردسرهات توی لاک ِ خودت ، روی پُشتته!
مانولیتا تعجب کرد و متحیر پرسید: چه طور؟ لاک پشت پیر گفت: از این به بعد هر وقت، هر جا به مشکلی برخوردی، برو توی لاک خودت و اونجا از یک تا ده بشمر ،بعد یک نفس عمیق بکش و بیا بیرون.

 

روز بعد مانولیتا رفت مدرسه. اتفاقاً دوباره یکی از همکلاسی هاش از پشت هولش داد، مانولیتا یاد حرف دیروز لاک پشت پیر افتاد و قبل از اینکه عصبانی بشه و داد و فریاد کنه، رفت داخل لاکش و اونجا از یک تا ده شمرد، بعدش هم یک نفس عمیق کشید و اومد بیرون.

وقتی از لاکش دراومد دیگه خیلی عصبانی نبود! بیخیال همکلاسیش شد، با خودش گفت: اشکالی نداره؛ آخه تو بازی گاهی پیش میاد. بعد هم تا آخر زنگ بازی و تفریح کرد.
این راه حل به مانولیتا کمک کرد تا با همه چیز یه طور دیگه برخورد کنه و بلافاصله عصبانی نشه.

راستی راستی همه چیز بهتر شد. دیگر همکلاسی هاش او را کنار نمی گذاشتند، معلم دیگه تنبیهش  نمی کرد و او خیلی خوشحال بود.
بنابراین مانولیتا با استفاده از این استراتژی که لاک پشت پیر خردمند بهش یاد داد تونست بهتر و خوشحال تر زندگی کنه».

تکنیک لاک پشت: خودکنترلی

تکنیک لاک پشت را می توان در هر سنی به کار برد. با این حال، هر چه کودکان زودتر یاد بگیرند که آن را به کار گیرند، بهتر است. به همین دلیل، در دوران مهدکودک برای کوچولوها خیلی مفید است که داستان لاک پشت کوچک، مانولیتا را از قبل یاد داشته باشند.

علاوه بر این، روش های مختلفی برای کار با این تکنیک وجود دارد. به کار گیری این تکنیک صرفاً به تعریف کردن این داستان برای کودکان و خردسالان ختم نمی شود. باید به کودکان آموخت که چگونه و چه زمانی از آن استفاده کنند. منابع بسیار مفیدی برای این کار وجود دارد.

کلمه لاک پشت

استفاده از کلمه “لاک پشت” برگرفته از مقاله ای علمی و پژوهشی است که در مورد کودکانی با اختلال بیش فعالی و بی توجهی نوشته شده است. در این تکنیک باید به محض شنیدن کلمه لاک پشت حواس متمرکز شود و اندکی پیش از انجام هر کاری مکث کنیم. 
بنابراین وقتی کودک به دلیل تنبیه شدن یا انجام کاری که مثلاً در ارتباط با یکی از همکلاسی هایش از او سر می زند، عصبانی است، معلم یا یکی از والدین باید با صدای بلند بگوید “لاک پشت”.

کودک باید یاد بگیرد که به محض شنیدن این کلمه پاهای خود را در آغوش بگیرد و سر خود را روی آنها بگذارد، چشمانش را ببندد و به این ترتیب وانمود کند که داخل لاک خود فرو رفته است. برای چند ثانیه باید تمام ماهیچه هایش را منقبض کند، نفس عمیق بکشد و تا ۱۰ بشمارد، پس از بیرون آمدن از این حالت، ماهیچه ها شل می شوند و کودک احساس آرامش بیشتری می کند.

پناهگاهی به شکل لاک لاک پشت

در کلاس های مهد کودک معمولا اسباب بازی وجود دارد. بنابراین یکی دیگر از راه‌های آشنا کردن آن‌ها با کنترل و مدیریت احساسات می‌تواند این باشد که مطمئن شوید خانه‌ای کوچک در کلاس وجود دارد که شبیه لاک لاک‌پشت است.

وقتی معلم کلمه لاک پشت را می گوید، کودکی که کج خلقی می کند یا عصبانی است باید وارد این پناهگاه شود. وقتی وارد پناهگاه شد باید چشمانش را ببندد و تا ۱۰ بشمارد؛ همچنین می تواند از تکنیک قبلی شامل انقباض عضلات استفاده کند. وقتی بیرون می‌آید، کودک آرام‌تر می‌شود.

تکنیک لاک پشت در مراحل سنی دیگر

چرا مهم است که تکنیک لاک پشت از سنین پایین به کار گرفته شود؟ زیرا این روش کودکان را عادت می دهد یا به نحوی بار می آورد که به طور خودکار هر وقت دستخوش احساسات می شوند، یاد بگیرند با اندکی درنگ و تمرین تنفس عمیق آنها را مدیریت کنند.
بالطبع کودکانی که این روش را فرا می گیرند در سنین نوجوانی که مراحل بلوغ را می گذرانند و غلیان احساسات در آنها قوی است، بهتر می توانند احساسات شان را مدیریت کنند.

بسیار شاهدیم که نوجوانان پرخاش می کنند و اطرافیان شان را کلافه می کنند. اگر بچه ها از خردسالی یاد بگیرند خشم شان را مهار کنند، در نوجوانی بهتر از پس احساسات شان برمی آیند.

بنابراین، ما با گذاشتن خشت های اساسی اول که حقیقتاً خشت های ارزشمندی هم هستند، کمک مؤثری به شکل گیری شخصیت کودک مان در دوران نوجوانی و جوانی می کنیم. 

آموزش عاطفی، مانند آموزش در بسیاری از انواع رشته های دیگر، هنگامی که در دوران کودکی انجام می شود، تأثیرات بسیار قدرتمندی دارد.

همانطور که دیدیم، تکنیک لاک پشت یکی از راه های رسیدن به بلوغ عاطفی است، اما روش های بسیار دیگری نیز وجود دارد. هر روشی چنانچه به درستی اجرا شود، تاثیر مثبت خود را خواهد گذاشت.

کانال تلگرامی سواد زندگی: savadzendegi@