حقوق

چک برگشتی از شکایت و پیگیری

به گزارش راه پایدار: در این روزها به دلیل عدم نقدینگی در بازار، حجم معاملاتی که با چک انجام می شود افزایش یافته است و به تبع آن چک برگشتی هم بیشتر از گذشته مشاهده می شود.
در این مطلب نحوه شکایت از چک برگشتی و پیگیری چک برگشتی به درستی و کامل توضیح داده شده در ادامه میتوانید اطلاعات کافی راجع به چک برگشتی حقوقی و چک برگشتی کیفری و سایر موارد مرتبط با چک را بخوانید. این مطلب مطابق قانون چک برگشتی ۹۹ نوشته شده است و در تاریخ ۹۹/۷/۹ به روزرسانی شده است.

چطور از برگشت خوردن چک جلوگیری کنیم؟

 

دادخواست برای برگشت زدن چک را چطور بنویسم؟

در این مطلب یک نمونه دادخواست برای شکایت از چک برگشتی قرارداده ایم.

با چک برگشتی چکار کنیم؟

هر چه سریعتر برای پیگیری از چک برگشتی اقدام کنید. مراحل و نحوه پیگیری چک برگشتی در مطلب قرار داده شده است.

چطور از صادرکننده چک کیفری شکایت کیفری کنیم؟

چک فقط در صورتی جنبه کیفری دارد که وعده دار نباشد برای اطلاعات بیشتر به مطلب مراجعه کنید.

برای پیگیری چک برگشتی باید به کجا مراجعه کنیم؟

با توجه به مبلغ چک و نوع چک باید به یکی از این ۳ محل مراجعه کنید:
۱- شورای حل اختلاف ۲-دادگستری ۳-دادستانی

قوانین حوزه چک برگشتی به زبان ساده را کجا بخوانیم؟

همه مواردی که در این مطلب توضیح داده شده است به زبان کاملا ساده و روان است. برای پاسخ به سوالات خود کامتت بگذارید.

اگر می خواهید که معاملات امنی در حوزه چک داشته باشید باید قبل از دریافت چک از آن استعلام بگیرید.
علاوه بر استعلام چک باید با قوانین حوزه چک آشنا باشید تامراحل بعدی را به درستی انجام دهید.
بنابراین اگر شما قوانین حوزه چک را که به زبان ساده در این مطلب و مطالب گذشته برای شما فراهم کرده ایم را مطالعه کنید قطعا آگاهانه تر معامله می کنید.

چرا باید با قوانین حوزه چک برگشتی آشنا شوید؟

اشنایی با قوانین چک برگشتی به شما کمک می کند تا جرایم و مجازات های مربوط به این حوزه را بهتر بشناسید و سهوا و عمدا دچار خطا در این حوزه نشوید.
از طرفی دیگر اگر درگیر پرونده چک برگشتی هستید، این مطلب به شما کمک می کند تا آگاهانه تر و اصولی تر بتوانید پیگیر چک برگشتی خود باشید و برای گرفن حق و حقوق خود اقدام کنید.

با توجه به شرایط بحرانی کشور با شیوع پیدا کردن ویروس کرونا، بسیاری از کسب و کار ها کساد شدند و چک های زیادی برگشت خورد.
اگر شما هم دچار چک های برگشتی شده اید با ما همراه باشید. در این مطلب به طور کامل، جامع و دقیق این موارد را توضیح داده ایم.

چک برگشتی چیست؟

چک برگشتی به این معناست که اگر شما نتوانید چک دریافتی خود را به پول نقد تبدیل کنید یعنی به بانک مراجعه کنید و با حساب خالی مواجه شوید یا …. می توانید چک را برگشت بزنید و در ازای آن گواهی عدم پرداخت دریافت کنید. حتما این سوال پیش می آید که:

چه زمانی چک برگشتی می خورد؟

مواردی متعددی وجود دارد که باعث برگشت خوردن چک شما می شود وقتی چکی برگشت می خورد که یکی از ۴ شرط زیر برقرار باشد:

  1. حساب شما موجودی کافی نداشته باشد.
  2. در نوشتن چک اشتباهی وجود داشته باشد. مثلا عدم تطابق امضا و خط خوردگی چک
  3. اگر چک از حساب مسدود صادر شده باشد.
  4. در صورتی که صادرکننده چک نسبت به درخواست صدور گواهی عدم پرداخت وجه مبادرت نماید. مثلا چک او سرقت یا مفقود شده باشد.
  5. در بسیاری از موارد زمانی‎که دارنده چک با مراجعه به بانک با کمبود یا عدم موجودی چک روبه‎رو می‎شود، در اصطلاح عامیانه چک را برگشت می‎زند.

aphn

آیا صادر کننده چک می تواند چک را برگشت بزند؟

شاید این سوال خنده دار به نظر برسد اما خود را جای شخصی بگذارید که یک چک صادر کرده است اما چک سرقت یا مفقود شده است یا مثلا در ازای خرید یک سکه طلا چکی صادر کرده اما چند ساعت بعد متوجه شده است که سکه طلا نیست و تقلبی است. چه پیشنهادی برای او دارید؟

درست فکر کرده اید این شخص باید به بانک مراجعه کند و دستور عدم پرداخت چک را بدهد. شاید بگویید چک را در سامانه ساد۲۴ ثبت کند تا از نقل و انتقال ان در بازار جلوگیری کند، حرف شما کاملا درست و اگاهانه است ولی باید گواهی عدم پرداخت را به بانک بدهد چون ممکن است سارق چک را مستقیما به بانک ببرد.

همانطور که گفتیم اگر صادر کننده چک، چک را گم کند یا چک را از او بدزدند یا چک برای کلاهبرداری از او گرفته شده باشد، می تواند دستور عدم پرداخت و مسدودی حساب را به بانک بدهد.در حالت عادی صادر کننده چک نباید دستور عدم پرداخت را به بانک بدهد و حتما باید یکی از موارد بالا اتفاق افتاده باشد. اگر میخواهد دستور عدم پرداخت چک را به بانک بدهد حتما علت آن را به طور واضح در نامه کتبی بیان کند که به چه علت میخواهد مبلغ چک پرداخت نگردد. در ادامه یک نمونه دستور عدم پرداخت برای شما گذاشته‌ایم.

 نمونه درخواست توسط صادر کننده چک برای صدور گواهی عدم پرداخت چک

ریاست محترم بانک ………. شعبه ……….تاریخ ………. اینجانب ……….فرزند ………. صاحب حساب جاری به شماره ………. بدین وسیله اعلام می دارد که چک به شماره ………. مفقود سرقت کلاهبرداری شده و در اجرای ماده ۱۴ قانون صدور چک خواستار عدم پرداخت آن می باشد.

نکته: اگر شما ادعا کرده اید که چک شما سرقت شده است اما بعدا خلافش ثابت بشود و مشخص بشود که شما دروغ گفته اید یا نتوانید ان را اثبات کنید، علاوه بر حبس و جزای نقدی چک باید خسارت وارد شده به دانده چک را نیز بپردازید.

مجازات چک برگشتی و چک بی محل

چک برگشت خوردن چک، فقط تحت شرایط خاصی جرم محسوب می شود آن هم موقعی است که چک بلا محل تلقی شود در ادامه توضیحاتی راجع به چک بلامحل به شما ارائه می دهیم:

مجازات چک برگشتی 1024x769 1

  • طبق ماده ۷ قانون صدور چک، صدور چک با مجازات همراه است و مجازات آن شامل موارد زیر است:
  • مبلغ چک کمتر از ۱۰ میلیون ریال: تا ۶ ماه حبس
  • مبلغ چک از ۱۰ میلیون ریال تا ۵۰ میلیون ریال: ۶ ماه تا ۱ سال حبس
  • مبلغ چک بیشتر از ۵۰ میلیون ریال: ۱ تا ۲ سال حبس و ۲ سال ممنوعیت از داشتن دسته چک
  • در صورتیکه چک های بلامحل در تعداد باشد براساس مجموع مبالغ چک های برگشتی محکومیت صورت می گیرد.
  • تبصره: این مجازات در صورتی این مجازات شامل مواردی است که ثابت شود چک‌های بلا محل بابت معاملات نامشروع و یا بهره و ربوی صادر شده نمی‌شود. در غیر این صورت بر میزان مجازات افزوده خواهد شد.

روش های شکایت چک برگشتی حقوقی و کیفری

راه های شکایت از چک برگشتی حقوقی و کیفری متفاوت است. به طور کلی ۳ طریقه شکایت برگشتی وجود دارد که در ادامه آن ها را بررسی کرده ایم.

پیگیری چک برگشتی

اقدام کیفری برای چک برگشتی یا همان شکایت کیفری برای چک برگشتی

چک چند سالی است که جنبه کیفری ندارد. چک فقط در صورتی کیفری است که چک روز باشد، یعنی شما با اطلاع از اینکه حساب صادر کننده چک موجودی کافی داشته باشد یک چک به تاریخ همان روز از او می گیرید. در این صورت شما می توانید شکایت کیفری علیه صادر کننده چک داشته باشید و حکم جلب وی را بگیرید. حتما یان موضوع را در نظر بگیرید که شکایت کیفری فقط علیه صادرکننده‌ چک برگشتی امکان‌پذیر است. بنابراین، علیه سایر اشخاص، یعنی ضامن و ظهرنویس نمی‌توان اقدام به شکایت کیفری کرد.

اقدام حقوقی برای چک برگشتی یا همان شکایت حقوقی برای چک برگشتی

همانطور که قبلا گفتیم، چک جنبه‌ی کیفری ندارد و بیشتر جنبه حقوقی پیدا کرده است. اگر شما با اطلاع از اینکه حساب صادر کننده چک موجودی کافی دارد از او چک به تاریخ ۳ ماه دیگر دریافت کنید، چک وعده دار به حساب می آید و دیگر جنبه کیفری ندارد و فقط از طریق حقوقی می توان آن را پیگیری کرد. پس اگر چک برگشتی شما یک چک وعده دار باشد، باید از طریق شکایت پیگیری کنید.

مراحل پیگیری و شکایت چک برگشتی: بعد از برگشت خوردن چک چه کنیم؟

اگر به بانک مراجعه کردید و متوجه شدید که موجودی حساب کافی نیست یا به هر دلیلی چک قابل تبدیل شدن به چک نقد نیست باید در جهت برگشت زدن چک اقدام کنید.

  • چک را برگشت بزنید و گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کنید.
  • با توجه به توضیحاتی که در بالا داده شد، حقوقی بودن یا حقیقی بودن چک را تشخیص دهید.
  • بعد از این، مراحل پیگیری چک برگشتی کیفری و چک برگشتی حقوقی متفاوت است.

شکایت از چک برگشتی کیفری و حکم جلب صادر کننده چک

اگر بعد از بررسی بابت کیفری بودن یا حقوقی بودن چک برگشتی به این نتیجه رسیدید که چک برگشتی کیفری است باید مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید.

  • با در دست داشتن برگه چک و گواهی عدم پرداخت چک، به داد سرا مراجعه کنید.
  • یک دادخواست مبتنی بر شکایت چک برگشتی تنظیم کرده و به دادسرا مراجعه کنید.
  • برای برگه شکایت خود تمبر تهیه کنید و روی آن بچسبانید.
  • طبق روال عادی پس از ارائه دادخواست به دادسرا ، دادستان حکم جلب برای چک برگشتی صادر می کند.

شکایت از چک برگشتی حقوقی

اگر چک شما وعده دار بود و شما طبق مواردی که در بالا ذکر شد، تشخیص دادید که چک حقوقی است، دیگر نباید به دادسرا مراجعه کنید. اگر برای شما این سوال پیش امده که برای پیگیری چک برگشتی به کجا باید مراجعه کنید؟ در ادامه بیشتر در این باره برای شما توضیح داده ایم:

  • اگر مبلغ چک زیر ۲۰ میلیون تومان بود، شما باید دادخواست حقوقی خود را به شورای حل اختلاف تحویل دهید تا  پیگیری های قضایی پیرامون این موضوع انجام شود.
  • اگر مبلغ چک برگشتی بالای ۲۰ میلیون تومان بود برای ثبت شکایت از صادر کننده چک برگشتی باید به دادگستری مراجعه کنید تا پیگیری های لازم انجام شود.
  • اگر مطمئن هستید که صادر کننده چک برگشتی دارای اموال ثبتی است(یعنی خانه ماشین ملک یا دارایی به نامش است) برای مصادره اموال او به اداره ثبت مراجعه کنید. مدارک لازم برای مراجعه به اداره ثبت جهت توقیف دارایی  در ازای چک برگشتی، چک برگشتی به همراه گواهی عدم پرداخت است.
  • نکته:اداره ثبت فقط دستور توقیف اموال را صادر می کند ولی حکم جلب برای فرد مجرم را صادر نمی کند و برای گرفتن حکم جلب فقط باید از طریق دادگستری اقدام کنید.
  • این موضوع درست است که چک جنبه کیفری نداره اما اگر در مهلت مقرر چک توسط صادر کننده چک و صاحب حساب پرداخت نشود، از طریق مراجع قضایی می توان برای او حکم جلب صادر کرد.

مسائلی که دارنده چک باید در شکایت چک برگشتی رعایت کند:

این موضوع را در نظر بگیرید که برای شکایت کیفری علیه صادرکننده چک برگشتی باید به دادسرایی مراجعه کنیم که بانک مورد نظر در آن حوزه قضایی قرار گرفته باشد.
به عنوان مثال اگر صادر کننده چک و بانک مربوطه در اصفهان باشد اما چک در تبریز برگشت بخورد دارنده چک برای شکایت کیفری از چک برگشتی باید به دادسرای اصفهان مراجعه کند.

مدارک لازم برای شکایت از چک برگشتی

مدارک لازم و هزینه‌هایی که برای شکایت باید پرداخت شوند عبارتند از :

  • کپی برابر با اصل چک
  •  کپی برابر با اصل گواهی عدم پرداخت
  •  تنظیم شکایت برای چک برگشتی در مراجع قضایی مربوطه
  • ابطال تمبر چک

هزینه شکایت از چک برگشتی

محاسبه هزینه شکایت کیفری چک های بی محل بر اساس مبلغ آنها صورت می‌گیرد هزینه شکایت کیفری یا حقوقی علیه صادرکننده چک بلامحل به این ترتیب می باشد.

هزینه شکایت علیه صادرکننده چک بلامحل تا مبلغ ۲۰ میلیون تومان  ۵/۲ درصد کل مبلغ چک و برای چک های برگشتی بالای ۲۰ میلیون تومان ۵/۳ درصد کل مبلغ چک هست.

به عبارتی برای چک های زیر ۲۰ میلیون به ازای هر یک میلیون باید ۲۵ هزار تومان بپردازد و برای چک های بالای ۲۰ میلیونی به ازای هر یک میلیون ۳۵ هزار تومان است.

هزینه دادرسی چک برگشتیمبلغ چک
۲/۵ درصد کل مبلغ چکزیر ۲۰ میلیون تومان
۳/۵ در صدر کل مبلغ چکبالای ۲۰ میلیون تومان

دارنده چک بدی محل یا همان چک برگشتی از چه شخص یا اشخاصی می تواند شکایت کیفری کند؟

فقط علیه صادرکننده، مثلاً چک دست به دست جابجا شده و در نهایت نفر آخر که پی می‌برد سند مزبور بلامحل است در این صورت وی می‌تواند فقط از نفر اول یعنی صادر کننده چک شکایت کیفری کند. البته این امر مانع از آن نیست که علیه سایرین دعوی مدنی طرح کند. به بیان ساده شکایت کیفری و مسئولیت کیفری فقط برای صادرکننده چک برگشتی قابل تصور می باشد ظهر نویس ها و ضامن ها.

 نمونه شکایت بلامحل و شکایت از چک برگشتی

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب ………
با سلام اینجانب ……… فرزند ……… یک فقره چک به شماره ……… به مبلغ ……… از آقای ……… دریافت کردم و پس از مراجعه به بانک محال علیه متوجه شدم که حساب ایشان فاقد موجودی است کپی مسابقه چک و گواهی عدم پرداخت بانک پیوست می باشد راجع به صدور چک پرداخت نشدنی از ایشان شاکی هستند و تقاضای تعقیب در برابر مقررات و صدور چک را دارند.                                                                                            امضا

تا چه زمان می توان چک را برگشت زد؟ مهلت برگشت زدن چک

در قانون چک قدیمی شما فقط تا ۶ ماه برای برگشت زدن چک فرصت داشتید اما در قانون جدید شما از نظر زمانی محدودیتی ندارید.

اما چند توصیه مهم به داره به دارندگان چک که می‌خواهند از راه کیفری صادر کننده را تعقیب کند برای تعقیب کیفری دارنده چک فرصت دارد تا ۶ ماه پس از تاریخ صدور آن برای دریافت پول به بانک مراجعه کند و اگر چه قابل پرداخت نبود دارنده فرصت دارد تا ۶ ماه پس از صدور گواهی عدم پرداخت است بانک برای شکایت به دادسرا مراجعه کند.

اگر صادر کننده چک برگشتی متواری شود(فرار کند) چطور باید پیگیر مطالبات خود شوید؟

متواری شدن صادر کننده چک برگشتی یکی از معضلات کسانی است که قربانیان چک های برگشتی با آن درگیر هستند. درباره این معضل تنها راه حلی که وجود دارد این است که به محض اینکه سر نخی از شخص فراری پیدا کردید به کلانتری مربوطه مراجعه کنید و حکم جلب سیار او را بگیرید تا بتوانید مطالبات خود را پیگیری کنید.

صاحبان چک های برگشتی چه محدودیت هایی دارند؟

طبق جدید ترین قوانین حوزه چک صاحبان چک های بی محل و چک های برگشتی، محدودیت هایی دارند. این محدودیت ها عبارت اند از:

جلوگیری از افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید

مسدود کردن وجوه کلیه حساب‌ها و کارت‌های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده که تحت هر عنوان نزد بانک یا مؤسسه اعتباری دارد به میزان کسری مبلغ چک به ترتیب اعلامی از سوی بانک مرکزی

عدم پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت نامه‌های ارزی یا ریالی

عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی

عدم صدور کارت هدیه

در فاز‌های بعدی، کار به نحوی طراحی شده تا هر چیزی که نیاز به ثبت دارد، در مورد فردی که چک برگشتی دارد، متوقف شود. برای نمونه شخصی که چک برگشتی یا بلامحل دارد، نتواند سند خودرو و ملک بگیرد، عضو هیأت مدیره شرکت نتواند بشود و  نیز ممنوع الخروج  شود و حتی ممکن است تحت شرایطی، واریز وجه به حساب دارنده چک برگشتی هم متوقف شود.

 

استعلام چک برگشتی

از دیگر معضلاتی که در حوزه چک وجود داشت این بود که شما قادر نبودید که از پیشنیه صادر کنند چک مطلع شوید با راه اندازی سامانه صیاد این مشکل برای دریافت کنندگان چک حل شد.

پس از راه اندازی سامانه صیاد شما می توانید با استعلام صیاد از تعداد و مبلغ چک های برگشتی صادر کننده چک مطلع شوید.

منبع : سایت ساد۲۴

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *